Bij Kelderuitgeverij verscheen onlangs Anarchisme in de lage landen door Thom Holterman. Het anarchisme is van alle tijden. Het is en blijft een stimulans voor de autonome vrije geest. Het anarchisme is geen vastomlijnd stelsel maar een libertair potentieel dat in haar verschillende vormen een groot aantal personen geïnspireerd heeft. Zo vind je ook bij voorlopers als Spinoza en Erasmus libertaire gedachten.
Thom Holterman schetst in dit boek vijf portretten van Nederlandse anarchisten, zet hun ideeën uiteen en bespreekt vervolgens vijf libertair georiënteerde bewegingen aan de hand van hun woordvoerders.
Hoe het anarchisme ook wordt uitgewerkt, de libertaire gedachten kennen een aantal constanten, vaste punten die het kenmerken en die steeds terugkeren; punten als de vrije gedachte en de vrije organisatie. Anarchisme is een kritische en subversieve kracht gericht tegen de gevestigde orde en tegelijkertijd is het een opbouwende kracht voor een andere, een libertaire orde. Je kunt hierin een kritisch potentieel en een creatief of constructief potentieel onderscheiden, die niet los van elkaar staan.
Op eenzelfde wijze kun je naar het recht kijken, in kritisch, subversief opzicht en in constructief opzicht. Zo werkt de auteur het begrip libertair recht uit. Hij laat zien dat de afspraken die mensen onderling maken om tot samenwerking te komen van een andere orde zijn dan de wetten die ons door de staat worden opgelegd.
De lage landen kenden diverse libertaire cultuurkringen als het revolutionaire syndicalisme, productieve associaties, het christen-anarchisme, de ‘Neem en eet!’ beweging, ondermijnend verzet en antimilitarisme en Provo en de ‘speelse revolte’. In deze kringen komen steeds bepaalde constanten naar voren die door het anarchisme bepaald worden. Kenmerkend zijn verder haar kritische en constructieve potentieel.