Op vrijdag 6 april wordt tijdens Rewire festival Le poème électronique uitgevoerd. Architect Jan de Heer en componist Kees Tazelaar gaan dit audiovisuele spektakel reproduceren met filmmateriaal van het EYE en het originele script van Le Corbusier. Na de vertoning zullen De Heer en Tazelaar een discussie voeren over de pioniersfunctie achter deze architecturale en compositionele prestaties. De toegang voor dit evenement is gratis. Zie voor meer informatie de site van Rewire Festival.
Het Poème électronique of elektronisch gedicht is een multimediaspektakel dat werd uitgevoerd in het Philipspaviljoen op de wereldtentoonstelling Expo 58 te Brussel in 1958. Voor de wereldtentoonstelling had Philips naar een idee van hun General Art Director Louis Kalff besloten dat het zich zou presenteren met een kunstwerk waarmee het streven naar vooruitgang en technische innovatie op een artistieke manier naar voren werd gebracht. Voor dit project had Philips in eerste instantie architect Gerrit Rietveld op het oog, maar koos uiteindelijk voor Le Corbusier. De architect was enthousiast, maar verleende zijn medewerking op voorwaarde dat hij zelf mocht bepalen met wie hij zou werken.
Le Corbusier zou van het paviljoen een synthese van architectuur, klank en beeld maken. Zelf wilde hij het interieur ontwerpen, zijn medewerker Yannis Xenakis deed de architectuur van het paviljoen en componist Edgard Varèse zou de klankbeelden verzorgen. Le Corbusier en Xanakis ontwierpen een welvend, tent-achtig ontwerp dat opgetrokken was uit vijf centimeter dunne platen beton.
-Philipspaviljoen op de wereldtentoonstelling Expo 58 te Brussel in 1958
De 75-jarige Varèse (1883 – 1965) toog naar Eindhoven om in het Natlab met hulp van Philips-ingenieurs aan het werk te gaan. De componist bivakkeerde meer dan een half jaar in Eindhoven in een huisje aan de Gagelstraat. Hij knutselde maandenlang met primitieve samples van echte en kunstmatig opgewekte geluiden: klokkengelui, geluiden van transformatoren of spanningsmeters, babygehuil, alles komt in aanmerking. Het resultaat was een acht minuten durende compositie die gebruik maakte van vijftien kanalen. Het stuk werd in het Philips-paviljoen afgespeeld via zon vierhonderd (!) speakers. De speakers werden aangestuurd door verschillende telefooncentrales die zorgden dat het geluid als het ware langs de wanden bewoog.
De compositie Poème électronique werd begeleid door een diashow van Le Corbusier die op de metershoge wanden van het paviljoen geprojecteerd werd en de ontwikkeling van de mensheid uitbeeldt met afbeeldingen van de natuur, maskers van oude culturen, wapentuig, kinderen, volwassenen, bejaarden, steden, geboorte, leven en dood. Zie hieronder het beeldmateriaal:
Het stuk is echter niet uitgevoerd zoals het door de drie kunstenaars bedoeld was. Het verhaal achter het ontstaan van Le poème électronique en zijn bedoelde uitvoering wordt gedetailleerd beschreven in het boek ‘Van harmonie naar chaos: Le Corbusier, Varèse, Xenakis en Le poème électronique’ waarover wij eerder een artikel hebben geschreven. Lees dat artikel hier.